การจัดสวนบริเวรบ้าน

 การจัดสวนในบริเวณบ้าน ไม่ว่าจะเป็นบ้านขนาดเล็ก หรือขนาดใหญ่ จะแบ่งพื้นที่การจัดสวนออกเป็นส่วน ๆ ซึ่งจะทำให้พิจารณาจัดสวนได้เหมาะสมต่อการใช้งาน ดังนี้
1. บริเวณส่วนสาธารณะ (public area)
2. บริเวณส่วนครอบครัว (family living area)
3. บริเวณส่วนตัว (private living area)
4. บริเวณส่วนบริการ (service area)
            บริเวณส่วนสาธารณะ
            เป็นส่วนที่อยู่บริเวณหน้าบ้าน มองเห็นได้จากภายนอก ส่วนนี้จะเริ่มตั้งแต่รั้ว ประตู ทางเข้าบ้าน ระเบียง รวมทั้งบริเวณสนาม ด้านหน้าทั้งหมด ส่วนสาธารณะนี้หากมีเนื้อที่กว้างพอก็จะช่วยส่งเสริมให้บ้านสวยงาม สง่า
            ลักษณะการจัดสวน บริเวณส่วนสาธารณะ การจัดสวนบริเวณนี้เริ่มตั้งแต่บริเวณรั้ว ซึ่งอาจจะปลูกพรรณไม้ประดับตามจุดต่าง ๆ ทั้งในรูปที่ปลูกลงดิน หรือปลูกในภาชนะ รวมทั้งปลูกลงในกำแพงก็ได้ ส่วนบริเวณประตู อาจจะปลูกไม้เลื้อยชนิดต่าง ๆ ตามความพอใจของเจ้าของสวน บริเวณทางเดินในพื้นที่ขนาดใหญ่ควรปลูกไม้ให้ร่มเงา เพื่อช่วยลดการสะท้อนแสง และให้ ความร่มรื่น ซึ่งพรรณไม้ให้ร่มเงานี้ควรเลือกใช้ไม้ต้นที่มีดอกสวยงาม และไม่ควรปลูกจนเต็มพื้นที่ ควรพิจารณาเลือกปลูก ตามจุดที่เหมาะสมบริเวณพื้นที่ที่อยู่ใกล้ตัวอาคาร

บริเวณระเบียงหน้าห้องรับแขก ควรจัดสวนหย่อมตามส่วนที่จะเป็นจุดเด่นของบ้าน ซึ่งบริเวณนี้อาจจะมีการจัดกลุ่มไม้ประดับรวมกับวัสดุอื่น ๆ มีการทำ สระน้ำบ่อน้ำ (water garden) มีน้ำตก น้ำพุ นอกจากนี้อาจจะ ปลูกไม้ดอก ตามแนวทางเดิน จากบริเวณหน้าบ้านเข้ามาสู่ ห้องรับแขก การจัดสวนบริเวณใกล้ตัวบ้าน ควรพิจารณาเลือกใช้พรรณไม้ ที่เจริญเติบโตช้า เพราะหากพรรณไม้โตเร็วและไม่ได้เอา             ในส่วนสาธารณะนี้ ควรมีการทำ สนามหญ้า เพราะ สนามหญ้า จะช่วยให้ส่วนอื่น ๆ สวยงามดูเด่นขึ้น สนามหญ้าในส่วนสาธารณะ ควรมีเนื้อที่ประมาณครึ่งหนึ่งของพื้นที่ทั้งหมด บริเวณที่จะทำ สนามหญ้า ควรได้รับแสงแดดเต็มที่ เพราะจะทำให้สนามหญ้า มีสีเขียวสดใส แต่ถ้าหากต้องการทำ สนามหญ้าในที่ร่ม ก็ควรเลือกใช้ หญ้าสนาม ให้เหมาะกับพื้นที่นั้น ๆ

      
            บริเวณส่วนครอบครัว
            จะเป็นส่วนที่ใช้พักผ่อนรวมของครอบครัว ใช้รับรอง หรือจัดสันทนาการกับเพื่อน ๆ ในโอกาสต่าง ๆ ส่วนนี้ควรจะ ต่อเนื่องกับ ห้องพักผ่อน (living room) ซึ่งอาจจะเป็น ลานนอกบ้าน (terrace & patio) ในส่วนของ ครอบครัว นี้จะมีสิ่งก่อสร้าง ที่จะอำนวยความสะดวก เช่น เก้าอี้สนาม ที่นั่งเล่น นอนเล่น รวมทั้งอุปกรณ์สำหรับสันทนาการ เช่น ที่ออกกำลังกาย อุปกรณ์ทำอาหาร เช่น ที่ย่างบาบิคิว รวมทั้งมุมสหรับเด็ก เป็นต้น


            ลักษณะการจัดสวน บริเวณส่วนครอบครัว เนื่องจากบริเวณดังกล่าวใช้เป็นที่พักผ่อน ดังนั้นไม้ที่ใช้ปลูกบริเวณนี้ ควรจะเป็นไม้ต้นให้ร่มเงา หรือไม้เลื้อยขึ้นซุ้ม รวมทั้งพรรณไม้พุ่ม หรือไม้ดอก ตามจุดต่าง ๆ สำหรับไม้ต้นอาจจะเป็นไม้ที่มีดอก หรือไม้ผลก็ได้ และเนื่องจากบริเวณนี้จะใช้สอยค่อนข้างมาก หากต้องการทำสนามหญ้า ก็ควรจะเลือก ชนิดของหญ้าสนาม ที่ทนทานต่อการเหยียบย่ำ แต่ทั้งนี้หากต้องการใช้บริเวณนี้ค่อนข้างมาก ควรจะปูพื้นด้วยอิฐ หรือหิน แล้วปลูกพรรณไม้ตามจุดต่าง ๆ ส่วนมุมสำหรับเด็ก อาจจะทำบ่อทราย หรือสิ่งก่อสร้างอื่น ๆ เช่น บ้านตุ๊กตา บ้านบนต้นไม้ ทำกระดานลื่น หรือ ชิงช้าจากไม้ หรือ ยางรถยนต์ ในบริเวณนี้ควรมีไม้ให้ร่มเงา แต่ต้องเลือกพรรณไม้ที่ไม่มีพิษ ไม่มีหนาม และไม่เปราะหักง่าย


            บริเวณส่วนตัว
            บริเวณนี้จะต่อเนื่องกับห้องนอน ซึ่งอาจจะเป็นเฉลียง ระเบียง (deck & balcony) เป็นบริเวณส่วนตัวโดยเฉพาะ ซึ่งอาจจะใช้นั่งเล่น อ่านหนังสือ หรือรับรองแขกที่สนิทสนมเป็นพิเศษ ลักษณะการจัดสวนบริเวณนี้ หากเป็นบ้านชั้นเดียว ก็จะต้องสร้างฉากหรือผนงบังสายตาบุคคลภายนอก ทำให้เกิดบริเวณส่วนตัว ซึ่งฉากหรือผนังนี้ อาจจะเป็นต้นไม้ที่ปลูกแล้วตัดแต่งให้ได้ขนาดตามต้องการ หรือจะสร้างขึ้นจากวัสดุอื่น ๆ ก็ได้ แต่จะต้องให้ลมพัดผ่านได้สะดวก ในบริเวณนี้
            อาจจะทำสวนหย่อมขนาดเล็ก รวมทั้งปลูกไม้ให้ร่มเงาบ้างก็ได้ แต่จะต้องไม่แน่นทึบเกินไป สำหรับบริเวณส่วนตัวที่อยู่ชั้นบน อาจจะปลูกไม้เลื้อยเพื่อให้ร่มเงา รวมทั้งปลูกพรรณไม้ดอก ไม้ใบในภาชนะตามจุดต่าง ๆ หรืออาจจะทำเรือนระแนงปลูกพรรณไม้ก็ได้ อุปกรณ์หรือสิ่งก่อสร้างในบริเวณนี้จะมีเก้าอี้นั่งหรือนอนปรับระดับได้ พร้อมทั้งโต๊ะเล็ก ๆ สำหรับวางหนังสือและสิ่งอื่น ๆ


            บริเวณส่วนบริการ
            บริเวณนี้จะต่อเนื่องจากครัว โรงรถ หรือส่วนพักผ่อนของครอบครัว เพื่อสะดวกในการให้การบริการ ซึ่งบริเวณนี้ จะเป็น ส่วนหลังบ้านใช้ซักผ้าตากผ้า ล้างจาน รวมทั้งปลูกพืชผักสวนครัว ปลูกไม้ผล การจัดสวน บริเวณนี้จึงไม่เน้นเรื่อง ความสวยงาม มากไปกว่าความสะดวกในการใช้งาน การปลูกพรรณไม้ หากเป็นไม้ผลก็จะปลูกไว้บริเวณริมรั้ว หรือ อาจใช้เป็นร่มเงา ให้กับบางจุด ของพื้นที บริเวณที่มีแสงแดดจัด ก็จะใช้ปลูกพืชผักสวนครัว รวมทั้งใช้ซักผ้าตากผ้า ซึ่งในส่วนนี้มักจะปูพื้นบริเวณด้วยซีเมนต์ การปลูกพรรณไม้อื่น ๆ ก็เพื่อจะเป็นฉากเป็นผนัง ปิดกั้นบริเวณที่ไม่ต้องการให้ผู้อื่นเห็น ซึ่งอาจจะเป็น ไม้พุ่ม ซึ่งมีความสูงเกินระดับสายตา หรือไม่ก็อาจใช้วัสดุอื่น เช่น ไม้ ซีเมนต์บล๊อค กั้นถาวรให้เป็นสัดส่วน


            เพื่อความเป็นศิริมงคล และความน่าอยู่ของบ้าน จัดสวน คงเป็นอีกวิธีหนึ่งที่อาจจะทำให้ท่านผู้อ่าน เพลิน และยังเป็นงานอดิเรกเหมาะกับทุกวัย และ บ้าน ที่มีบริเวณเหลือพอที่จะตกแต่งได้